De "Bibliothèque de la Gourmandise", de belangkrijkste gastronomische bibliotheek in België.
Één van de grootste in Europa

Meer van 20 000 boeken over kookkunst en duizenden documenten (menu's, etiketten, enz.)

Onder toezicht van Charles Xavier Ménage, bibliothecaris en conservator van het museum van de Gourmandise, bezit de Bibliotheca gastronomica sinds 1992 meer dan 20 000 boeken over het eten, de kookkunst (vooral Europese), de tafelkunsten en tabak... traditioneel in de gastronomie opgenomen, want in de 663,9 klasse van de UDC, evenals chocolade, cacao, koffie en thee.

Deze classificatie is echter niet te Hermalle gebruikt wegens het belang van het fonds, de verscheidenheid van de boeken en de noodzaak om snel informatie te integreren die Charles Ménage hebben gebracht een ander systeem volledig operationeel te ontwerpen.

De "réceptaires" (kookboeken) natuurlijk bezetten vele rekken, omdat de recepten meestal de basis van "kookboek" vormen. Maar het kan ook betrekking hebben op een breed scala van thema's zoals kooktechnieken, commentaren van kokken, dieetadvisering, instellen van menu's, bijhouden van het huishouden, tafelmanieren, conventies receptie, enz.

Eten en koken zijn in het centrum van het leven - we kunnen niet zonder - en hun studie leidt tot alle disciplines, zowel wetenschappelijke, artistieke, filosofische of religieuze. De bibliotheek bevat ook daarom bibliografieën, biografieën, geschiedenisboeken, huishoudkunde, boeken over dranken, bewaren van voedsel, voedsel chemie, fysiologie van smaak, enz. en tal van monografieën. Reclame, iconografie, literatuur, muziek worden niet vergeten.
Daarbij komen de "vlakke" documenten: wijnetiketten, tabakringen en duizenden menu's die de zeden van onze tijdgenoten voor meer dan twee eeuwen weerspiegelen.

Het geheel vormt een indrukwekkend geheel dat voor iedereen toegankelijk was, maar op gemotiveerd aanvraag en afspraak want de bibliotheek hangt uitsluitend op vrijwillige basis: een paar (te weinig) vrijwilligers helpen de bibliothecaris voor computer-codering, opslag en onderhoud.

Op basis van die collectie - dat u door het storten van uw manuscripten, boeken, schriften of familie menu's kunt verrijken -, doen we onderzoek (bijvoorbeeld op de "Luikse koffie" op aanvraag van de Stad Luik), schrijven we hoofdartikelen, geven we geïllustreerde lezingen over de "Geschiedenis van de westerse kookboek tot de twintigste eeuw" en bereiden we tijdelijke tentoonstellingen in het Museum van de Gourmandise Hermalle-sous-Huy.

Als het lezen biedt een virtuele tevredenheid, soms literaire - enkele geschriften kunnen voor hun poëzie, humor, kwaliteit van het schrijven worden gewaardeerd -, soms proeven - kwijlen we niet door het lezen van een aantal composities van gerechten? -, is het niet altijd genoeg om de recepten goed te begrijpen want de realisatie soms begrijpt vol verrassingen... zoals in de schatting van de tijd - 17 uur van te koken voor een "Julienne consommé" bij voorbeeld!
Vrijwilligers van onze vereniging hebben er daarom voor gekozen om "tot de kern van de zaak" te komen, de realisatie van oude recepten te ondernemen, om deze zoektocht naar ingrediënten, het berekenen van proporties, de geschatte duur van voorbereiding en kookmethodes te doen, en toe te passen in de praktijk. Dit leidde tot een paar avonden om de recepten van beroemde auteurs zoals Menon (achttiende eeuw), Gouffé en Cauderlier (negentiende eeuw) te proeven, maar ook op het testen van de middeleeuwse en inventieve oorlog kookkunst - of hoe chocolade soep zonder chocolade te maken...

Charles-Xavier Ménage, de initiatiefnemer van deze bibliotheek, stierf op 13 juli 2020; net als de andere leden van onze vereniging wilde hij dat de bibliotheek zou blijven bestaan. Het transmissieproject dat hij had geïnitieerd, werd uitgevoerd in oktober 2022: de bibliotheek werd overgenomen door de vzw Centrum voor Historische Gastronomie om dankzij haar een onderzoekscentrum in de geschiedenis van de voeding op te richten: het PRHAlim! (N.B. We zouden het eten, nietwaar? ;) )

Voor meer informatie over het historische gastronomiecentrum en de toekomst van de Gourmandisebibliotheek kunt u contact opnemen met MM. Glenn Vervust, voorzitter, en Pierre Leclercq, historicus, op de pagina https://www.centredegastronomie historique.com/contactez-nous/

Onze bibliotheek in Hermalle-sous-huy bevat ook andere collecties:

1. Bibliotheek van kunstgeschiedenis en archeologie

2 500 boeken over architectuur, schilderkunst, meubilair, decoratie, kunstsmeedwerk, edelsmeedkunst, glaswerken, ceramiek, enz.

2. Bibliotheek van dans en choreografie

2 000 boeken over dans met, bij voorbeeld, bibliografieën, biografieën, dans- en balletgeschiedenis, libretto's, woordenboeken, anatomie, beweging, technische boeken (classieke, modern, jazz, Spaanse, folkloristische, maatschappelijke dans), belangrijke scholen, balletgezelschappen, letterkunde, iconografie, enz.

3. Verzameling Georges Plumier :

Plaatselijke archieven (Hermalle-sous-Huy) en dialectische letterkunde

4. Schrift en Post :

Documentatie van het Museum Postes restantes

Neem aan de verrijking van deze verzamelingen deel :
geef uw manuscripten, boeken, receptenschriften of familiemenu's!

De leeszaal is alleen, na een schriftelijke gemotiveerde aanvraag, op afspraak toegankelijk, met bijdrage aan de kosten.  De boeken zijn  toegankelijk voor raadpleging, ter plaatse.
Opzoekwerk in opdracht is mogelijk volgens bestek.

Leeszaal van de bibliotheek.

Informatie en afspraak door telephone of e-mail

Nota bene :

1. De BMG logo, dat U in verschillende documenten van deze website vindt, betekent "Bibliothèque et Musée de la Gourmandise" (Bibliotheek en Museum van de Gourmandise).
2. Hoofdartikelen (in het Frans), vanuit boeken van de Bibliotheek van de Gourmandise geschreven, zijn in de franstalige deel van dit website geplaatst ; als U het Frans leest, click op "Articles de fond".
3. De Belgische Organisatie voor de Veiligheid van de Voedselketen heeft een grote ruimte in het nieuws van zijn website www.bfso.be voor de presentatie van de Bibliotheek van de Gastronomie in januari 2015 gewijd.

Voorwaarden voor toegang tot de bibliotheek :

De leeszaal is voor het publiek op afspraak en na schriftelijke en gemotiveerde verzoek geopend.
De werken zijn toegankelijk voor raadpleging, ter plaatse – er is geen Bancontact mogelijk in het dorp –, op het volgende tarief :

• • De 1ste uur: 20 €
  • Per volgende begonnen uur: 12 €

Het verschuldigde bedrag is ter plaatse in contanten tegen ontvangstbewijs te betalen.
Gedegradeerd documenten moeten worden ten koste van de aankoop terugbetaald.

Onderzoeken door de zorg van de bibliotheek voor derden is 35 €/uur getarifeerd. Het verschuldigde bedrag zal na ontvangst van de factuur betaald worden.

In ieder geval moet een indicatie van de Bibliotheek van de gourmandise worden gemaakt in elke publicatie (print of online) die zullen voortvloeien uit de raadpleging documenten of uit de onderzoeken uitgevoerd door ons.

Kopievoorwaarden :

Alleen documenten die ouder dan 90 jaar oud zijn of in het publieke domein zijn mogen door fotografie of scanner worden gereproduceerd. 

Fotografie met een persoonlijk apparaat

Fotografie van computerschermen is verboden.
Machtiging van de Bibliothecaris moet altijd gegeven worden ; hij kan het reproductierecht in het geval van niet-gepubliceerde documenten of waardevolle boeken weigeren of begrenzen.
Documenten met meer dan 90 jaar oud of in het publieke domein kan gratis  met  persoonlijk apparaat lezers worden gefotografeerd, op voorwaarde dat de foto's worden uitgeoefend ten behoeve van privé-gebruik en onder de volgende voorwaarden:

• • Installatie locatie van het document voor het fotograferen gekozen door de Bibliothecaris;
  • Geen flits;
  • Geen fysiek contact van het fotoapparaat met het document;
  • Aantal gefotografeerd pagina's: maximaal 10% voor een boek, 30% voor een tijdschrift.

Bij een document geheel of gedeeltelijk opgenomen in facsimile, is het datum in aanmerking genomen die van het originele document.

Scannen met persoonlijk apparaat

Machtiging scannen moet altijd door de Bibliothecaris gegeven worden; hij kan het reproductierecht in het geval van niet-gepubliceerde documenten of waardevolle boeken weigeren of begrenzen..
Het zal automatisch worden geweigerd voor

• • De documenten "met harde opening" (wanneer het document niet meer dan 90° kan geopend worden zonder te forceren)
  • De grote documenten formaat waarvan het formaat groter is dan de scanner bed
  • Warken waarvan de dikte groter dan 10 cm is.

Reproductie door de bibliotheek, met het verzenden per e-mail, is op € 0,25 / paginageprijsd.
Reproductie op papier is  op € 0,50 / pagina + verzendkosten geprijsd.

Ter herinnering: De Bibliotheek van de Gourmandise is een privé-bibliotheek, ongesubsidieerde, door een vereniging zonder winstoogmerk gerund en kan geen gratis diensten aanbieden.

Getuigenissen :

Remerciements : Charles-Xavier Ménage (qui m'a convaincu de me lancer dans la gastronomie historique) et Nicole Hanot du Musée de la Gourmandise à Hermalle-sous-Huy (...)

Pierre Leclercq, La joyeuse entrée du prince-évêque de liège Robert de Berghes.
Le 12 décembre 1557, une journée solennelle ponctuée par un somptueux banquet,
Le Livre Timperman, coll. Histoire de la cuisine wallonne, archéologie expérimentale n° 1, 2009, p. 4.

Travailler, même bénévolement, pour votre bibliothèque et vos musées serait pour moi aussi enrichissant que profitable.(…) Articles scientifiques, articles de presse, aide à l’organisation de rencontres ou de conférences, révision du catalogue, numérisation de certains ouvrages… J’aimerais vous prêter main-forte.

Maryse Colson, La naissance du livre de cuisine. Étude discursive des ouvrages culinaires d’Ancien Régime (1651-1799)
(proefschrift), ULg, Liège, 2014 – per e-mail, december 2014.